Μια μέρα σαν σήμερα, 5 Ιανουαρίου του 1913, ο ελληνικός στόλος, προεξάρχοντος του θρυλικού θωρηκτού «Αβέρωφ», αναχαιτίζει τον τουρκικό έξω από το λιμάνι του Μούδρου, στη Λήμνο. Τα τουρκικά πολεμικά κρύφτηκαν στα Δαρδανέλια και βγήκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για έρευνες και ασκήσεις μόνο…
Η Ναυμαχία της Λήμνου ήταν η δεύτερη πιο σημαντική του Πολεμικού μας Ναυτικού – Βασιλικού Ναυτικού τότε – κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.
Ο ελληνικός στόλος ήταν κυρίαρχος στο Αιγαίο. Στα περισσότερα νησιά – Χίο, Λέσβο, Λήμνο, Σάμο, Ίμβρο, Ικαρία κ.λπ. – κυμάτιζε η ελληνική σημαία. Ο τουρκικός στόλος πάθαινε συμφορές όσες φορές τολμούσε να βγει από τα Δαρδανέλια. Το «Αβέρωφ» (που κάποιοι αντιδραστικοί αξιωματικοί επέμεναν να μην αγοραστεί, όπως σήμερα τις γαλλικές φρεγάτες…) ήταν το Σεϊτάν Παπόρ (Διαβολοκάραβο) που έσπερνε τον πανικό στους Τούρκους.
Πλησίαζε το τέλος του Δεκεμβρίου του 1912, όταν παρατηρήθηκε κινητικότητα τουρκικών πολεμικών πλοίων έξω από τα στενά των Δαρδανελίων. Το γεγονός έθεσε τον ελληνικό στόλο σε ετοιμότητα, που περίμενε τους Τούρκους.
Το βράδυ της 4ης προς 5η Ιανουαρίου του 1913 η τουρκική ναυαρχίδα «Χαϊρεδίν Μπαρμπαρόσα» επικεφαλής του στόλου των Τούρκων έβαλε πλώρη με τα κανόνια της αποκαλυμμένα προς το λιμάνι του Μούδρου με σκοπό να ανακαταλάβει τη Λήμνο!
Ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης είχε ενημερωθεί και το ξημέρωμα της 5ης Ιανουαρίου βγήκε με τα ελληνικά πλοία να συναντήσει τους Τούρκους στο Αιγαίο. Ο ελληνικός στόλο αποτελείτο από το εύδρομο μάχης «Αβέρωφ» – τη ναυαρχίδα – τα θωρηκτά «Σπέτσαι», «Ύδρα» και «Ψαρά» και επτά αντιτορπιλικά.
Στα ανοιχτά του λιμανιού του Μούδρου τα τουρκικά πλοία «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα», «Τουργούτ-Ρέϊς» και «Μεσουδιέ» (θωρηκτά), το εύδρομο – καταδρομικό «Μετζητιέ» και 8 αντιτορπιλικά και άλλα ελαφρά σκάφη είχαν πάρει θέσεις μάχης.
Γύρω στις 11:30 πριν από το μεσημέρι, οι Τούρκοι άρχισαν να βάλλουν εναντίον των ελληνικών πλοίων, που απάντησαν αμέσως με καταιγιστικά πυρά. Μια ώρα μετά η ναυαρχίδα «Μπαρπαρόσα» είχε τυλιχτεί στις φλόγες, ενώ το θωρηκτό «Μεσουδιέ» ανέκρουσε πρύμναν ολοσκέπαστο από καπνούς.
Οι άνδρες του τουρκικού στόλου κλονίστηκαν όταν είδαν τη ναυαρχίδα τους να έχει πληγεί, την εμβληματική σημαία του βαποριού να έχει γκρεμιστεί μαζί με τον ιστό της και το πολεμικό πλοίο – καύχημα των Τούρκων να προσπαθεί να ξεφύγει από τα ελληνικά πυρά.
Τότε δόθηκε η διαταγή από τον αρχηγό του στόλου Ταχίρ Μπέη: «Πίσω στα Στενά!»…
Ο Παύλος Κουντουριώτης διέταξε τα ελληνικά πλοία να καταδιώξουν τα τουρκικά. Το «Αβέρωφ» έπληξε καίρια το θωρηκτό «Τουργούτ», που πήρε επικίνδυνη κλίση. Ο στόλος των Τούρκων χάθηκε μέσα στα Δαρδανέλια μετρώντας δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, σοβαρές ζημιές στα πλοία του και με το ηθικό καταρρακωμένο. Οι Έλληνες μέτρησαν έναν τραυματία, κάποιες πληγές στο κορμί του «Αβέρωφ» και ακμαιότατο ηθικό!
Το στρατηγικό αποτέλεσμα της Ναυμαχίας της Λήμνου ήταν ο τουρκικός στόλος να παραμένει φοβισμένος στην ασφάλεια των Στενών στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, αποδεχόμενος την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίου.
Να σημειώσουμε ότι η Ναυμαχία της Λήμνου, καθώς και η Ναυμαχία της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) όπου πρωταγωνιστής ήταν ο θρύλος «Αβέρωφ» υπήρξαν αποφασιστικές και ήταν εκείνες που έκριναν τον αγώνα στη θάλασσα!
